غیر متمرکز (Decentralized)

در معنی لغوی غیر متمرکز، به واحد، شبکه و یا یک سیستم جامع گفته می شود که خاصیت دوری از واسطه را دارد و هیچ گونه مرکز یا شخص ثالث را بر اداره امور نمی پذیرد. این واحد یا سیستم دارای اجزای متنوع و مجزا خواهد بود که هر کدام با انجام امور خود بر روند کلی سیستم تاثیر گذار خواهند بود اما به مشکل خوردن هر بخش، قسمت های دیگر این واحد را به طور کامل مختل نخواهد کرد. غیر متمرکز بودن  یا تمرکز زدایی فرایندی است که طی آن فعالیتهای یک شبکه یا سازمان، به ویژه فعالیتهای مربوط به برنامه ریزی و تصمیم گیری، به دور از یک مکان یا گروه مرکزی انجام می شود.
در این مقاله به بحث ماهیت غیر متمرکز بودن و نقش آن در شبکه های بلاکچین می پردازیم.

غیر متمرکز در بلاک چین چیست؟

در سیستم های بلاکچین هزاران کاربر منحصر به فرد حضور دارند که عملکرد آنها در روند کلی شبکه تاثیر خواهد داشت. در بلاک چین امور حساسی از جمله تراکنش های مالی انجام می شود و برای پردازش تراکنش خود به تمام افراد داخل شبکه نمی توانید اعتماد کنید و حتی گذشته از این مسئله، دوست نخواهید داشت تا همه افراد به تراکنش شما دسترسی داشته باشند.

حالا در اینجا است که غیر متمرکز بودن بلاکچین معنی پیدا می کند. در بلاکچین، غیر متمرکز بودن به انتقال کنترل و تصمیم گیری از یک نهاد متمرکز (فرد ، سازمان یا گروه) به یک شبکه توزیع شده اشاره دارد. شبکه های غیرمتمرکز تلاش می کنند تا نیاز به اعتماد بین هر کاربر را کاهش دهند و توانایی آنها را برای اعمال اختیار یا کنترل بر یکدیگر از طریق روشهایی که باعث از بین رفتن عملکرد شبکه می شود، بازدارند.

با غیر متمرکز بودن و تمرکززدایی در مدیریت و دستیابی به منابع در یک برنامه، می توان به خدمات بیشتر و منصفانه تری دست یافت. 

تفاوت شبکه های متمرکز و غیر متمرکز

بحث متمرکز  یا غیرمتمرکز بودن هم به افراد و هم به سازمان ها مربوط است. این فاکتور تقریباً بر همه کسانی که از وب استفاده می کنند تأثیر می گذارد و هسته اصلی توسعه و تکامل شبکه ها، سیستم های مالی، شرکت ها، برنامه ها، خدمات وب و موارد دیگر است.

سیستم متمرکز

در یک سیستم متمرکز، همه کاربران به یک مالک شبکه مرکزی یا “سرور” متصل هستند. مالک مرکزی داده هایی را که سایر کاربران می توانند به آنها دسترسی داشته باشند و همچنین اطلاعات کاربر را ذخیره می کند. این اطلاعات کاربر ممکن است شامل نمایه های کاربر ، محتوای تولید شده توسط کاربر و موارد دیگر باشد. راه اندازی یک سیستم متمرکز آسان است و می تواند به سرعت توسعه یابد.

اما این سیستم ها محدودیت های قابل توجهی دارند. اگر سرور خراب شود، سیستم دیگر به درستی کار نمی کند و کاربران نمی توانند به داده ها دسترسی پیدا کنند. از آنجا که یک سیستم متمرکز برای اتصال سایر کاربران و دستگاهها به یک مالک مرکزی نیاز دارد، در دسترس بودن شبکه به این مالک بستگی دارد.

به این موارد ، نگرانی های مربوط به مسائل امنیتی، از جمله وقتی که یک مالک، داده های کاربر را ذخیره می کند (می تواند به آنها دسترسی داشته باشد و گاهی حتی سوء استفاده رخ دهد) نیز اضافه کنید. وابسته به این امر درک اینکه چرا سیستم های متمرکز برای بسیاری از سازمانها دیگر گزینه اول نیستند، آسان است.

سیستم غیر متمرکز

از طرفی دیگر سیستم های غیرمتمرکز یک مالک اصلی ندارند. در عوض، آنها از چندین مالک مرکزی استفاده می کنند که هر یک معمولاً منابعی را که کاربران می توانند به آنها دسترسی داشته باشند، ذخیره می کند.

یک سیستم غیرمتمرکز می تواند به همان اندازه یک سیستم متمرکز در برابر خرابی ها آسیب پذیر باشد. با این حال ، با طراحی مناسب تحمل بیشتری نسبت به ضعف های کل سیستم دارد. این به این دلیل است که وقتی یک یا چند مالک اصلی یا سرور از کار بیفتد، دیگران می توانند همچنان به داده ها دسترسی داشته باشند.

خرابی سرور در یک سیستم غیرمتمرکز ممکن است بر عملکرد تأثیر بگذارد و دسترسی به برخی از داده ها را محدود کند. اما از نظر زمان و حالت کلی ، این سیستم نسبت به سیستم متمرکز پیشرفت زیادی دارد.

یکی دیگر از مزایای این طرح این است که زمان دسترسی به داده ها اغلب سریعتر است. به این دلیل که دارندگان می توانند در مناطق یا مناطقی که فعالیت کاربر در آنها زیاد است ، نود یا گره ایجاد کنند.

مزایای استفاده از شبکه غیر متمرکز

غیر متمرکز بودن مزایای بسیاری در جنبه ها و کاربرد های مختلف فراهم می کند. در بخش به صورت خلاصه نگاهی به برخی از اصلی ترین و مهمترین مزایای استفاده از شبکه های غیر متمرکز بیاندازیم.

یک محیط بی نیاز به اعتماد فراهم می کند

در یک شبکه بلاکچین غیرمتمرکز، هیچ کس نباید شخص دیگری را بشناسد یا به آن اعتماد کند. هر یک از اعضای شبکه یک نسخه از همان داده ها را به صورت یک دفتر کل توزیع شده در اختیار دارد. اگر دفتر عضو به هر طریقی تغییر کند یا خراب شود، توسط اکثر اعضای شبکه رد می شود.

سازگاری داده ها را بهبود می بخشد

شرکت ها اغلب داده ها را با شرکای خود مبادله می کنند. این داده ها ، به نوبه خود، به طور معمول در لجر های داده هر یک از طرفین تغییر شکل داده و ذخیره می شوند، هر بار که داده ها دگرگون می شوند، فرصت ورود اطلاعات از دست رفته یا نادرست به جریان کار را فراهم می کند. با داشتن یک ذخیره داده غیر متمرکز ، هر نهادی به نمای مشترک و هم زمان داده ها دسترسی پیدا می کند.

نقاط ضعف را کاهش می دهد

تمرکززدایی می تواند نقاط ضعف سیستمهایی را که ممکن است به کاربران خاص بیش از حد اعتماد کند، کاهش دهد. این نقاط ضعف می تواند منجر به شکست های سیستمی شود، از جمله این نقص ها میتوان عدم ارائه خدمات قول داده شده یا خدمات ناکارآمد به دلیل فرسودگی منابع، قطع دوره ای و عدم انگیزه کافی برای خدمات خوب یا فساد را نام برد.

توزیع منابع را بهینه می کند

غیر متمرکز بودن همچنین می تواند به بهینه سازی توزیع منابع کمک کند تا خدمات وعده داده شده با عملکرد و ثبات بهتر و همچنین کاهش احتمال خرابی، ارائه شوند.

نتیجه گیری 

شبکه بلاکچین و مفهوم غیر متمرکز دو بخش در هم آمیخته شده از تکنولوژی های جدید روز هستند. گرچه شبکه های متمرکز زیاد دیگری نیز وجود دارند که خدمات یکسان برای کاربران فراهم می کنند، اما مفهوم شبکه بلاکچین دوری از اشخاص و سازمان های واسطه است و همواره تمرکز زدایی جزوی جدایی ناپذیر از این سیستم ها بوده است. همچنین در بازار ارز دیجیتال و بازار های مالی دیگر شبکه های غیر متمرکز نقش اساسی را ایفا می کنند. غیر متمرکز بودن همواره بر دوری از دخالت دولت ها و بنیاد ها تلاش دارد و هدف اصلی آن ایجاد شبکه هایی با دسترسی آگاهانه و منصفانه میان تک تک افراد است.