نظریه قوی سیاه (Black Swan)

همانطور که اکثر سرمایه گذاران و فعالان بازار ارزهای دیجیتال می دانند، ریسک های متعددی در ارتباط با سرمایه گذاری در ابن دارایی ها وجود دارد. اما موردی که اغلب مورد بحث قرار نمی گیرد، ریسک رویداد نظریه قوی سیاه است که در این مقاله به بررسی آن پرداخته ایم.

نظریه قوی سیاه چیست؟

یک رویداد قوی سیاه یا Black Swan به زبان ساده رویدادی است که بسیار غافلگیر کننده است و تاثیر قابل توجهی دارد. در واقع ریسک قوی سیاه به احتمال وقوع یک اتفاق غیر منتظره اشاره دارد.

تاریخچه تئوری قوی سیاه به قرن 2 و شاعر رومی ، جووانال برمی گردد، زمانی که وی چیزی را چنین توصیف می کرد:

در آن زمان و هنگام استفاده از این عبارت ، تصور بر این بود که قوهای سیاه وجود ندارد. دلیل نام گذاری تئوری قو سیاه در واقع همین بود که در آن زمان تصور می شد همه قوها سفید هستند و یافتن یک قوی سیاه بسیار غیرممکن بود. از این رو این نام برای نظریه ای تصویب شد که به مردم کمک می کند تا وقایع غیر قابل پیش بینی را درک کنند.

 نظریه قوی سیاه بعد ها توسط نسیم نیکولاس طالب (Nassim Nicholas Taleb) ، آماردان و معامله گر توسعه یافت. وی در سال 2007 کتابی با عنوان “قوی سیاه: تأثیر بسیار غیرممکن” را منتشر کرد که تئوری قوی سیاه را تشریح و رسمی کرد.

به گفته طالب ، وقایع قوی سیاه به طور کلی از سه ویژگی پیروی می کند:

 🔸 نادر و غیرمنتظره بودن: قوی سیاه یک پدیده غیر منتظره است. این رویداد فراتر از انتظارات منظم است و در نتیجه ، هیچ چیز در گذشته نمی توانسته آن را پیش بینی کند.

🔸 تاثیر شدید: این رویداد همیشه تأثیر شدید یا قابل توجهی دارد.

🔸 قابلیت استدلال پس از وقوع: یک رویداد قوی سیاه، علی رغم اینکه چیزی دور از ذهن و غیرقابل پیش بینی است ، مطمئناً پس از وقوع برای اولین بار، توجیه منطقی خواهد داشت که آن را قابل توضیح می کند.

آیا بیت کوین قوی سیاه است؟

بیت کوین گاهی اوقات به عنوان یک رویداد قوی سیاه توصیف می شود. همانطور که در ابتدا اشاره شد، این اصطلاح از یک جمله قدیمی گرفته شده است که ادعا می کند قوهای سیاه وجود ندارند. با این حال، معنای جدیدتر، که اغلب در یک زمینه مالی مورد استفاده قرار می گیرد، مبتنی بر تعریف نسیم طالب است که واقعه ای بسیار بعید و نادر را توصیف می کند ، که به طور غیر منتظره ، تأثیر بسزایی در روند تاریخی دارد.

رویدادهای قو سیاه را می توان به دو دسته تقسیم کرد: رویدادهای مثبت و منفی.

بیت کوین این توانایی را دارد که یک نمونه بارز از رویداد قوی سیاه مثبت و غیر قابل پیش بینی باشد. از آنجایی که به معنای واقعی کلمه از هیچ شروع شده است، و برخلاف همه احتمالات، فقط در عرض چند سال به وضعیت قابل توجهی رسیده است. بیت کوین در حال حاضر ارزش خود را به عنوان بهترین دارایی سرمایه گذاری و ذخیره ارزش در دهه گذشته و ثابت کرده است.

همانطور که قبلاً توضیح داده شد، یک رویداد قوی سیاه یک اتفاق بسیار بعید  و نادر است و بیت کوین قطعاً این ویژگی را دارد. در طی سه تا چهار سال اول بیت کوین فقط توسط چند هزار نفر شناخته شده بود اما در طول زمان کاربران بیشتری را به خود جذب کرد و با تبدیل شدن به یک دارایی محبوب برای سرمایه گذاری در میان کاربران خرد و سرمایه گذاران کلان و سازمانی توانست تاثیر قابل توجهی را در روند تاریخ دارایی های ذخیره ارزش ایجاد کند، در حالی که هیچ کس قادر به پیش بینی آن نبود. 

به طور مجزا با در نظر گرفتن ویژگی های اصلی یک رویداد قوی سیاه می توان گفت:

🔸 بیت کوین یک رویداد غافلگیر کننده و نادر است: معرفی بیت کوین در بازار جهانی ، کاملا باورنکردنی بود. از آنجا که تا زمان ایجاد بیت کوین ، هیچ کس فکر نمی کرد که چنین ارزی می تواند وجود داشته باشد ، چه رسد به اینکه تا این حد رونق بگیرد. 

🔸 بیت کوین تأثیرگذاری عمده ای در تاریخ داشته است: بیت کوین، طی ده سال گذشته به بزرگترین و اولین ارز رمزنگاری شده در بازار تبدیل شده است. این ارز دیجیتال پیروان و جامعه بسیار بزرگی را در سراسر جهان جمع کرده است و موضوع بسیاری از بحث ها در پارلمان ها و دولت های سراسر جهان بوده است. بیت کوین همچنین بازاری با بیش از 2000 ارز رمزپایه مستقل ایجاد کرده و یک صنعت مبتنی بر بلاک چین را راه اندازی کرده است. بنابراین، بله، بیت کوین تأثیر عمده ای در تاریخ داشته و دارد.

🔸 رویداد پیدایش بیت کوین با عقب سازی منطقی به نظر قابل انتظار می رسد: اگر بخواهیم زمان ورود بیت کوین به جهان و ضعف ساختارهای مالی جهان را در نظر بگیریم، پیدایش بیت کوین منطقی به نظر می رسد. از آنجا که مردم از شکست ساختار مالی بسیار خسته بودند و دنیا را به یک بحران مالی سوق می دادند، بیت کوین (ارز بدون نیاز به اعتماد و اعتبار دولت) توانست به خوبی پاسخگوی نیاز مردم باشد. بنابراین با در نظر داشتن این موضوع ، به نظر می رسد که اختراع ارزی که به دولت وابسته نیست و به هیچ واسطه ای احتیاج ندارد، خیلی هم دور از منطق و انتظار نبوده است.

در پایان، با توجه به اینکه بیت کوین هر سه شرط نظریه قو سیاه را برآورده می کند، بیت کوین یک رویداد قوی سیاه است. اما اینکه قطعا یک قوی سیاه مثبت است یا منفی در طول زمان مشخص می شود.

 ریسک قوی سیاه در بازار ارزهای دیجیتال یعنی چه؟

در بخش های قبلی درباره نظریه قوی سیاه و ساختار آن صحبت کردیم. اما در بازار ارزهای دیجیتال ریسکی تحت عنوان ریسک قوی سیاه وجود دارد که به شرایطی اشاره می کند که در آن یک رویداد یا اتفاق غیر منتظره و نادر باعث یک تاثیر بزرگ بر روی قیمت های بازار یا سرمایه های مردم بگذارد.

یک رویداد قوی سیاه در بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند در قالب های مختلف اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، سخت‌گیری بر روی ترید ارزهای دیجیتال توسط دولت کشورهایی که سهم زیادی از بازار را در اختیار دارند، می تواند باعث سقوط قیمت این دارایی ها شود. مثال دیگر از دسترس خارج شدن اینترنت است. هرگونه فعالیت در حوزه ی ارزهای دیجیتال به دسترسی به اینترنت نیاز دارد. فعالیت در شبکه بلاک چین، ماینینگ یا استخراج ارزهای دیجیتال، ترید کردن و خرید و فروش این دارایی ها و به طور کلی همه فعالیت های مرتبط با این صنعت وابسته به اینترنت است. بنابراین قطعی اینترنت برای ارزهای دیجیتال به معنای قطع شدن فعالیت و ضررهای بسیار بزرگ و جبران ناپذیر است. به همین دلیل بسیار این رویداد احتمالی را به عنوان ریسک قوی سیاه در بازار ارزهای دیجیتال می شناسند.