سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) چیست؟ | بررسی ویژگی ها، مزایا و معایب

همه ما می دانیم که سرعت و غیر متمرکز بودن در دنیای کریپتو ویژگی حائز اهمیتی است. از این رو هر روز پروژه ها، ایده ها و فرصت های جدیدی در فضا ظاهر می شود که انبوهی از کلمات اختصاری و اصطلاحات جدید را ایجاد می کنند که حتی برای با تجربه‌ ترین کهنه‌ کارها هم سخت است. با این حال در عصر مدل‌ های حکمرانی، که توسط امور مالی غیر متمرکز مجدداً مردمی شده‌اند، مفهوم تمرکز زدایی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. از این رو در ادامه این مطلب قصد داریم به بررسی مفهوم سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) و مزایا و معایب آن بپردازیم.

سازمان خود مختار غیر متمرکز (DAO) چیست؟

سازمان خودگردان غیر متمرکز یک نهاد تحت رهبری جامعه است که هیچ مرجع مرکزی ندارد و عملکردی مستقل و شفاف دارند که با توجه به قوانینی که قرارداد های هوشمند وضع می کنند، تصمیمات مورد توافق را اجرا می‌کنند، و در هر مرحله، پیشنهادها، رأی‌گیری و حتی خود کد می‌توانند به صورت عمومی مورد بازرسی قرار گیرند.

به بیانی ساده تر DAO نرم افزاری است که بر روی یک بلاک چین اجرا می شود و به کاربران یک مدل داخلی برای مدیریت دسته جمعی کد آن ارائه می دهد.

DAO با سازمان‌های سنتی که توسط هیئت‌ها، کمیته‌ها و نمایندگان مدیریت می‌شوند متفاوت است. زیرا به جای اینکه عملکرد آن توسط یک گروه محدود اداره شود، از مجموعه قوانینی استفاده می کنند که با کد نوشته شده و توسط شبکه کامپیوتر هایی که یک نرم افزار مشترک را اجرا می کنند، هدایت می شود. 

برای عضویت در یک سازمان خودمختار غیر متمرکز (DAO)، کاربران باید ابتدا با خرید ارز دیجیتال پروژه مورد نظر به آن بپیوندند. نگه داشتن دارایی به طور کلی به کاربران این اختیار را می دهد که در مورد پیشنهادها و به روز رسانی ها، متناسب با مقداری که طی فرآیند استیکینگ در پلتفرم سرمایه گذاری کرده اند، رای دهند.

بخشی از ظرافت این چارچوب، همسویی انگیزه ها است. به این معنا که این به نفع فرد است که در رای دادن خود صریح باشد و فقط پیشنهادهایی را تأیید کند که به نفع پروتکل باشد. زیرا یک پروتکل قوی، استفاده بیشتری را به همراه خواهد داشت و به نوبه خود، ارزش توکن هایی را که هر یک از اعضای DAO در اختیار دارند، افزایش می دهد. بنابراین با موفقیت پروتکل، دارندگان توکن نیز سود بیشتری دریافت می کنند. 

نحوه عملکرد سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO)

همانطور که در بالا ذکر شد، DAO سازمانی است که در آن تصمیمات از پایین به بالا گرفته می شود و مجموعه ای از اعضا مالک سازمان هستند. همچنین راه های مختلفی برای شرکت در DAO وجود دارد که معمولاً از طریق مالکیت یک توکن است.

DAO ها با استفاده از قراردادهای هوشمند کار می کنند، که اساساً تکه هایی از کد هستند و هر زمان که مجموعه ای از معیارها برآورده شوند به طور خودکار اجرا می شوند. امروزه قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین های متعددی مستقر شده اند، اگرچه اتریوم اولین بستری بود که از آنها استفاده کرد.

این قراردادهای هوشمند قوانین DAO را تعیین می کنند. آنهایی که در یک سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) سهام دارند، از حق رای برخوردار می شوند و ممکن است با تصمیم گیری در مورد یا ایجاد پیشنهادهای حکومتی جدید، بر نحوه عملکرد سازمان تأثیر بگذارند. بنابراین هر عضو بالقوه می تواند به طور کامل درک کند که پروتکل چگونه باید در هر مرحله عمل کند.

هنگامی که این قوانین به طور رسمی بر روی بلاک چین نوشته شد، گام بعدی در مورد تامین مالی است که DAO باید نحوه دریافت بودجه و نحوه اعطای حکمرانی را بیابد.

در نهایت زمانی که کد به مرحله تولید فرستاده شد، دیگر نمی توان آن را با هیچ وسیله دیگری به جز اجماع حاصل از رای گیری اعضا تغییر داد. یعنی هیچ مرجع خاصی نمی تواند قوانین DAO را اصلاح کند و تصمیم گیری کاملا به جامعه دارندگان توکن بستگی دارد.

به طور معمول، راه اندازی سازمان مستقل غیر متمرکز (DAO) در سه مرحله اصلی رخ می دهد:

🟪 ایجاد قرارداد هوشمند: ابتدا یک توسعه دهنده یا گروهی از توسعه دهندگان باید قرارداد هوشمند را در پشت DAO ایجاد کنند. پس از راه اندازی، آنها فقط می توانند قوانین تعیین شده توسط این قراردادها را از طریق سیستم حاکمیتی تغییر دهند. این بدان معناست که آنها باید قراردادها را به طور گسترده آزمایش کنند تا مطمئن شوند که جزئیات مهم را نادیده نمی گیرند.

🟪 تامین مالی: پس از ایجاد قراردادهای هوشمند، DAO باید راهی برای دریافت بودجه و نحوه اعمال حاکمیت تعیین کند. بیشتر اوقات، توکن ها برای جمع آوری سرمایه فروخته می شوند. این توکن ها به دارندگان حق رای می دهند.

🟪 راه اندازی و استقرار: هنگامی که همه چیز راه اندازی شد، DAO باید در بلاک چین مستقر شود. از این مرحله به بعد، ذینفعان در مورد آینده سازمان تصمیم می گیرند. سازندگان سازمان – کسانی که قراردادهای هوشمند را نوشتند – دیگر بیش از سایر سهامداران بر پروژه تاثیر نمی گذارند.

چرا وجود DAO ضروری است؟

سازمان مستقل غیر متمرکز به عنوان سازمان های بومی اینترنتی، مزایای متعددی نسبت به سازمان های سنتی دارند. یکی از مزایای مهم DAO ها حذف شخص ثالث و افراد واسطه بین طرفین قرارداد است. در حالی که یک سازمان سنتی نیاز به اعتماد زیادی به‌ ویژه از طرف سرمایه‌ گذاران دارد، کاربران با DAO فقط باید به کد اعتماد کرد.

اعتماد به آن کد از آنجایی که در دسترس عموم است آسان تر است و می توان آن را قبل از راه اندازی به طور گسترده آزمایش کرد. زیرا هر اقدامی که یک DAO پس از راه‌اندازی انجام می‌دهد باید توسط انجمن تأیید شود و کاملاً شفاف و قابل تایید باشد.

چنین سازمانی ساختار سلسله مراتبی ندارد. با این حال، هنوز هم می تواند وظایف را انجام دهد و رشد کند در حالی که توسط سهامداران از طریق توکن اصلی خود کنترل می شود. فقدان سلسله مراتب به این معنی است که هر ذینفعی می تواند ایده نوآورانه ای را مطرح کند که کل گروه در نظر گرفته و آن را بهبود بخشد. اختلافات داخلی اغلب به راحتی از طریق سیستم رای گیری و مطابق با قوانین از پیش نوشته شده در قرارداد هوشمند حل می شود.

با اجازه دادن به سرمایه گذاران برای جمع آوری وجوه، DAO ها همچنین به آنها فرصتی برای سرمایه گذاری در استارتاپ های مرحله اولیه و پروژه های غیرمتمرکز می دهند و در عین حال ریسک یا هر گونه سودی که ممکن است از آنها حاصل شود را به اشتراک می گذارند.

مزایا و معایب سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO)

سازمان های خودگردان غیر متمرکز مفهوم جالبی هستند که در سال 2016 کل جامعه بلاک چین را هیجان زده کرد. آنها نه تنها ساختار سلسله مراتبی سنتی از بالا به پایین را حذف میکنند، بلکه به کل سازمان نیز قدرت مدیریت می دهند.

از این رو هر کسی میتواند در مورد چگونگی شکل گیری پروژه و نحوه عملکرد آن در آینده اظهار نظر کند، بخشی از سازمان شود و هیچ محدودیتی بر جامعه و آنچه که آنها قادر به انجام آن هستند اعمال نمی شود.

از آنجایی که قفل کردن دارایی‌های کریپتو بخشی اساسی از فرآیند تصمیم‌گیری است، جامعه مجبور است قبل از ایجاد پیشنهادات دوبار فکر کند. جایی برای بحث در مورد جزئیات وجود ندارد و کارآمدترین راه برای پیشرفت بیشتر، تمرکز بر روی هدف پروژه است.

همچنین معایب عمده ای وجود دارد که نباید هنگام بحث در مورد DAO آنها را نادیده بگیریم که بزرگترین آنها سیستم رای گیری است.

سپردن تصمیمات به همه افراد در یک سیستم می تواند خطرناک باشد، به خصوص اگر تصمیمات مالی باشد. از آنجایی که جامعه مالک دارایی های پروژه است، آنها تشویق می شوند تا در درجه اول به تصمیماتی که تأثیر مثبتی بر ارزش دارایی دارند، رأی دهند.

جدای از طمع، مشکل جدی دیگر این است که پروژه های بلاک چین ادغام شده با DAO نمی توانند به سرعت و در لحظه تصمیم بگیرند. در مورد هک The DAO که در سال 2016 برای بلاک چین اتریوم رخ داد، جامعه قادر به انجام کاری نبود زیرا هکرها دارایی ها را در زمان واقعی سرقت کردند. اگر توسعه‌ دهندگان این امتیاز را داشتند که هر کاری را که می‌خواهند انجام دهند، حمله می‌توانست در لحظه تایید و سرقت رمز ارز متوقف شود.

آخرین معایب پروژه های DAO اما نه کم‌اهمیت، این است که هیچ زمینه قانونی برای انجام تجارت با نهادهای دنیای واقعی ندارند. با این حال، این موضوع مطمئناً با گذشت زمان حل خواهد شد زیرا دولت های بیشتری تصمیم می گیرند شرکت های غیرمتمرکز را در بلاک چین بپذیرند.

سازمان DAO در امور مالی غیر متمرکز: مدل حاکمیتی

تمام پروژه‌های موجود در اکوسیستم امور مالی غیر متمرکز (DeFi) از مدل‌های حاکمیتی برای عدم تمرکز سایر سازمان استفاده می‌کنند. در غیر این صورت، اگر پروژه‌های آن توسط گروه‌های متمرکز مدیریت می‌شد، نمی‌توانستیم ادعا کنیم که DeFi یک « حوزه مالی غیر متمرکز» است.

درست مانند DAO ها، مدل های حکومتی از طریق توکن ها به کاربران خود قدرت رای می دهند. هر چه کاربر توکن های بیشتری داشته باشد، قدرت رای بیشتری دارد. هر توکن اصلی DeFi که درباره آن شنیده اید عمدتاً به عنوان یک توکن حکومتی عمل می کند. برخی از توکن های DeFi  مانند: یونی سوآپ (UNI)، یرن (YEARN) و سوشی (SUSHI).

شایان ذکر است که مدل های حکمرانی فعالیت بسیار بیشتری نسبت به DAO ها ایجاد کرده اند. جوامعی مانند یرن فاینانس و سوشی سوآپ تمایل دارند به طور فعال در بحث های حاکمیتی شرکت کنند و تقریباً به صورت هفتگی پیشنهاداتی را ایجاد کنند.

با این حال، مشکل اصلی این است که جنبه تمرکز زدایی را می توان با یک اقدام کاملاً خدشه دار کرد: انباشت. اگر قرار بود گروهی از نهنگ ها انباشت توکن را هماهنگ کنند، به جایی می رسیدند که می توانند مسیر پروژه را به تنهایی تغییر دهند.

از آنجایی که ما هنوز وارد بازار DeFi هستیم، نهنگ ها می توانند به تنهایی مقادیر زیادی توکن را جمع آوری کنند تا بعداً پروژه ها را دستکاری کنند. اگر 50 کیف پول برتر کل فرآیند رای گیری را کنترل کنند، هدف از حکومت غیر متمرکز چه خواهد بود؟

جمع بندی

سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) ممکن است محدودیت‌ های خود را داشته باشند، اما ایده محض داشتن یک جامعه کامل است که تصمیم بگیرد که یک شبکه بلاک چین را چگونه مدیریت و راه‌اندازی کند تا سرمایه گذاران مشتاق سازمان های غیر متمرکز باشند.

همانطور که دیدیم، DAO ها در حال حاضر جریان اصلی هستند که بخش اساسی از بازار 40 بیلیون دلاری DeFi هستند. در دنیایی که قراردادهای هوشمند تک تک فرآیندها و ویژگی‌ها را خودکار می‌کنند، نیاز چندانی به توسعه‌دهندگانی وجود ندارد که قبلاً مجبور بودند همه انواع تراکنش‌ها و عملکردها را به تنهایی تأیید کنند.

با این وجود، اگر توسعه‌ دهندگان راهی برای غلبه بر دو موضوع اصلی یعنی انباشت و طمع پیدا نکنند، آینده مدل‌های حکمرانی روشن نیست. آیا حل آن یک کار غیر ممکن است؟ خیر، اما سال ها طول می کشد تا راه حل مناسبی پیدا کنیم که بتواند بلاک چین را به اهدافش برساند.