قراردادهای آتی و معاملات فیوچرز چیست و چه کاربردی دارد؟

در بازار ارزهای دیجیتال با توجه به ماهیت مالی و اقتصادی ممکن است گاهی با مفاهیم پیچیده و جدید برخورد کرده باشید. فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال و بازار های مالی به روش های مختلفی امکان پذیر است. جذب حداکثر سرمایه و تامین نیاز های طیف گسترده ای از تریدرها یکی از دلایل تنوع در این بازار است. یکی از روش های ترید در این بازار شرکت در قرارداد آتی یا معاملات فیوچر است که در ادامه به بررسی مفهوم و تاثیر آن بر بازار ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.

قرارداد آتی یا فیوچرز چیست؟

اکثر افرادی که در بازار های معاملاتی فعالیت دارند تنها در صورتی میتوانند از این بازار سود کسب کنند که روند صعودی داشته باشد. قراردادهای آتی و معاملات فیوچرز این امکان را فراهم می سازد که معامله گران در روند نزولی بازار هم سرمایه خود را افزایش دهد و سود کسب کنند.

معاملات فیوچرز یا معاملات آتی همانطور که از اسمش پیداست مربوط به پیش بینی آینده است. این نوع قرارداد ها به توافق طرفین که در آن یک دارایی در زمان معین و قیمت مشخص معامله می شود و پس از رسیدن به تاریخ تعیین شده آن دو نفر ملزم به خرید و یا فروش دارایی در قیمتی هستند که در قرارداد ذکر شده است.

باور اشتباهی که میان عموم وجود دارد این است که تصور می کنند قرارداد های آتی مانند یک تکه کاغذ بین طرفین و یا میان دو نهاد به امضا میرسد. در دنیای امروز قرارداد های آتی به نوعی توافق دو طرفه است که از طریق بازارهای سهام، صرافی ها و کارگزاری ها معامله می شود و نیازی به حضور فیزیکی سرمایه گذار نمی باشد. 

برای درک بهتر قرارداد آتی به این مثال توجه کنید. فرض کنید شما قصد دارید بر روی یکی از رمز ارزها مانند اتریوم سرمایه گذاری کنید. پس از بررسی دقیق و تحلیل داده ها پیش بینی میکنید که قیمت اتریوم تا سه ماه آینده رشد خوبی خواهد داشت. در نتیجه تصمیم میگیرید آن را خریداری کنید. پس از خرید ارز اتریوم طی یک قرارداد آتی یا فیوچرز با صرافی مورد نظرتان معامله می کنید. با توجه به قرارداد طرفین اگر قیمت ارز اتریوم تا بازه زمانی تعیین شده یعنی 3 ماه آینده روند صعودی را طی کند سود خوبی نصیب شما میشود و پس از فروش ان ارز در زمان معین صرافی کل مبلغ را به همراه سود مورد نظر پرداخت میکند. اما در صورتی که پیش بینی شما اشتباه باشد صرافی کل مبلغ تعیین شده در قرارداد را از شما دریافت خواهد کرد.

اگر بخواهیم تعریف دقیق تری از قراردادهای اتی داشته باشیم به این صورت می توانیم بیان کنیم: قراردادهای آتی به صورت موقعیت های خرید و یا فروش منعقد میشوند. در بازار ارزهای دیجیتال به خرید یک رمز ارز طی یک قرارداد آتی پوزیشن Long گفته می شود و همچنین سفارشات فروش، پوزیشن Short نام دارد. از طرفی به قراردادهای آتی معاملات دو طرفه هم گفته میشود.

هدف قراردادهای آتی

قرارداد های معاملات فیوچرز معمولا با دو هدف پوشش ریسک (hedging) و سفته بازی یا کسب سود با پیش بینی افزایش قیمت(speculation) ایجاد می شوند که در ادامه به بررسی این اهداف میپردازیم:

پوشش ریسک

خریداران و فروشندگان به وسیله قرارداد های آتی و یا معاملات فیوچرز میتوانند از خطرات احتمالی نوسان قیمت نسبت آینده ارز مورد نظرشان جلوگیری کنند. یکی از عمده ترین دلایل ایجاد قرارداد های آتی نبود اطمینان از اتفاقات پیش رو است. با استفاده از چنین معامله هایی، ریسک نوسان قیمت برای خریدار و فروشنده کاهش میابد.

کسب سود با پیش بینی قیمت

استفاده از معاملات فیوچرز این امکان را به معامله گران میدهد که با تحلیل های به دست آمده از داده ها و پیش بینی هایی که برای قیمت یک ارز مبنی بر افزایش یا کاهش قیمت دارند، سود کنند. فروشنده با فرض بر اینکه قیمت دارایی اش در آینده ممکن است کاهش پیدا کند طی یک قرارداد فیوچرز دارایی مورد نظر خود را میفروشد تا بتواند با پایین آمدن قیمت آن ارز مجدد خریداری کند.

استفاده از اهرم یا لوریج

قابلیت اهرم در قرارداد فیوچرز این امکان را به سرمایه گذاران میدهد که با سرمایه ای بیش از دارایی خود وارد معامله شوند. معامله گران میتوانند با تنظیم این اهرم تا 100 یا حتی 125 برابر سرمایه اصلی خود وارد قرارداد شوند. 

قرارداد آتی بیت کوین و ارزهای دیجیتال

یکی از ویژگی هایی که عموما در قرارداد های آتی قابل مشاهده است، به کارگیری آنها در حوزه فیزیکی می باشد. توجه داشته باشید که این نوع قرارداد ها محدود به دارایی های فیزیکی نیستند. آنها از این قابلیت برخورداند که با دارایی های مالی و ارزهای دیجیتال معامله شوند. 

در قرارداد های آتی بیت کوین این قیمت براساس قیمت بیت کوین و نوسانات آن در آینده تعیین می شود. قیمتی که در این نوع قرارداد ها برای بیت کوین در نظر گرفته شده، توافقی است. به همین منظور سرمایه گذار هنگامی که قیمت بیت کوین پایین است وارد معامله می شود و پس از انکه قیمت این ارز بالاتر رفت تصمیم میگیرد که بیت کوین خود را بفروشد. در این صورت معامله گر ابتدا یک قرارداد آتی خرید (Long) و سپس یک قرارداد فروش (short) منعقد کرده و به سود رسیده است.

با توجه به غیر متمرکز بودن حوزه ارزها دیجیتال هیچ چارچوبی برای بیت کوین در نظر گرفته نشده است. به همین دلیل در معاملات مستقیم این ارز موانع قانونی وجود دارد و ممکن است پیامدهای خطرناکی به همراه داشته باشد. از این رو معامله گران با استفاده از قراردادهای اتی، در بستری کاملا قانون گذاری شده می توانند در این قرارداد سرمایه گذاری کنند و نگران موانع موجود در بازار نباشند. همچنین با تکیه بر تکنیک های پیش بینی قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال و افزایش قیمت آنها سود زیادی دریافت کنید. 

قرارداد های آتی در بازارهای پر نوسانی مانند ارزهای دیجیتال از دو جهت می تواند سودمند باشد:

• در وهله اول با استفاده درست از آنها میتوان خطرات سرمایه گذاری را کاهش داد.
• نکته دوم این است که در عین حفظ سرمایه معامله گر را به سود مطلوبی میرساند.

توجه داشته باشید که تمامی این موارد به دانش شما از بازار ارزهای دیجیتال و آشنایی کامل با نحوه کار با چنین قرارداد هایی محدود میشود. 

انواع قرارداد آتی

در این نوع قرارداد (future contract) تریدر ها و سرمایه گذاران می توانند در مورد آینده قیمت بیت کوین گمانه زنی کنند. از این رو در این بخش قصد داریم به بررسی انواع این قرارداد بپردازیم.

قرارداد های بدون تاریخ انقضا (perpetual)

در معاملات فیوچرز تا زمانی که شما معامله خود را نبندید و یا لیکویید نشوید قرار داد بسته نمیشود. در این نوع از قراردادها چیزی تحت عنوان تاریخ انقضا و تاریخ سر رسید وجود ندارد. علاوه بر این، در این نوع معاملات، قیمت قرارداد فیوچر با قیمت دارایی یکسان می‌ باشد و قیمت معاملات فیوچر perpetual از میانگین قیمت در چند صرافی معتبر محاسبه می شود.

قرارداد هایی با تاریخ انقضا (quarterly)

در این نوع قرارداد تاریخ سررسید مشخص شده است و از اهرام هایی تا 100 برابر می توانید استفاده کنید. در این بخش دو پارامتر قیمت و زمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در یک بازار معاملاتی، تریدرها قرارداد خرید و فروش یک دارایی را در زمان مشخص و قیمت تعیین شده در اینده قید خواهند کرد و تفاوتی ندارد که چه اختلاف قیمتی با قیمت توافق شده وجود دارد. نکته حائز اهمیت این است که خریدار و یا فروشنده با همان قیمت تعیین شده ارز را بخرد و یا بفروشد. به این صورت محلی برای کسب سود برای تریدرها فراهم می شود.

قراردادهای آتی چه مزایا و ویژگی هایی دارد؟

یکی از ابزارهای مناسب برای سرمایه گذاری، فعالیت در قرارداد های آتی میباشد. معاملات آتی مزایای زیادی برای بازار ارزهای دیجیتال دارد که در ادامه به بررسی برخی از این ابزار سرمایه گذاری خواهیم پرداخت:

به حداقل رساندن ریسک دستکاری بازار

دستکاری بازار ارزهای دیجیتال در هر رشد یا سقوط شدید اتهامی بوده که به درست یا غلط همراه متوجه آن شده اید. بازار قراردادهای اتی ارزش برابری برای دارایی ها تعیین می کند که به آن قیمت نشانه گذاری شده می گویند. این قیمت میانگین قیمت ها در چندین صرافی مختلف است. به همین دلیل از ایجاد نقدینگی ناعادلانه در بازار و دستکاری قیمت جلوگیری میکند. 

وجود آپشن های دائمی فراوان

در برخی صرافی های ارز دیجیتال مانند بایننس امکان انجام معاملات دائمی برای کاربران وجود دارد . همانطور که در بالا ذکر کردیم برای این نوع معاملات تاریخ انقضا و محدودیتی اعمال نشده است. و سرمایه گذاران می توانند وضعیت معاملات خود را تغییر دهند. 

عدم نیاز به جا به جایی و یا ذخیره ارز دیجیتال

یکی از سختی های بازار بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، نحوه نگهداری درست این ارزها میباشد. یکی از موانع اساسی برای کاربران تازه وارد انتخاب کیف پول مناسب با امنیت بالا می باشد. این در حالتی است که این مشکلات با استفاده از قرارداد های آتی وجود ندارد.

پرداخت کمترین کارمزد

کارمزد معاملات انتقال ارزهای دیجیتال برای برخی رمز ارزها مانند بیت کوین قابل توجه و چشمگیر است. در معاملات فیوچرز کارمزد کمتری پرداخت میکنید. 

امکان کسب درآمد از بازار های نزولی

برخلاف سیستم سنتی یکی از مهم ترین مزیت های قرارداد های آتی که برای معامله گران فراهم میکند، فروش استقراضی است. با توجه به نوسانات شدید قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال کاربران از بازار های نزولی و با گرفتن پوزیشن (Short) می توانند کسب سود کنند. به همین دلیل این بازار دوطرفه نام دارد.

قسمت های مختلف قراردادهای آتی

 قراردادهای فیوچرز به گسترش ارزهای دیجیتال و ارزشمند شدن این دارایی ها کمک زیادی میکند. علاوه بر این معاملات لانگ و شورت میتواند گزینه مناسبی برای تریدرهای حرفه ای و کسب سود مناسب باشد. از این رو قصد داریم شما را با چند اصطلاح رایج در معاملات آتی آشنا کنیم.

🔵 اهرم (لوریج) : یکی از قابلیت هایی که به طور معمول در قراردادهای اتی مورد استفاده قرار میگیرد اهرم یا Leverage  است. همانگونه که از اهرم در علم فیزیک برای آسانتر کردن کارها استفاده می کنند . در بازار های مالی هم برای کسب درآمد بیشتر با بازدهی بالاتر مورد استفاده قرار میگیرد. معامله گران به این منظور از اهرم استفاده میکنند که ملزم به پر کردن صد در صد ارزش دارایی نیستند و در صورتی که پیش بینی سرمایه گذار به طور صحیح و حساب شده از ان استفاده کند و پیش بینی درستی در روند آن دارایی داشته باشد، سود او چند برابر خواهد شد و صرافی موظف به پرداخت آن است. لازم به ذکر است که استفاده از اهرم بالا ریسک لیکویید شدن حساب شما را بالاتر میبرد و اگر پیش بینی درستی نداشته باشید، پتانسیل رشد منفی را چند برابر میکند. 

🔵 مارجین (margin) : در واقع می توانیم مارجین را نوعی وام از طرف صرافی یا کارگزار به معامله گر در نظر بگیریم. در معاملات مارجین میتوانید به نسبت دارایی اصلی خود از شخص ثالثی مانند صرافی قرض گرفته و با چند برابر کردن دارایی خود سود خود را افزایش دهید. همچنین ترید مارجین به عنوان یکی از معاملات اهرم دار نیز شناخته میشود. 

 🔵 سود و ضرر (PNL) : در یک قرارداد Perpetual در بازار فیوچرز مفهومی به نام PNL وجود دارد که مخفف Profit and Loss میباشد و نشان دهنده سود یا زیان در یک معامله است. این سود و زیان در بازار آتی به دو دسته محقق شده و غیر واقعی تقسیم میشود. زمانی که یک تریدر قرارداد فیوچرز باز میکند، با توجه به نوسانات قیمتی بازار سود یا زیان ای معامله غیر واقعی است و با تغییرات قیمت، تغییر خواهد کرد. اما به محض بستن قرارداد سود و یا زیان واقعی و محقق شده را بررسی میکنید. تفاوت دیگری که وجود دارد آن است که برای سود یا زیان غیر واقعی از Mark Price  استفاده میشود اما برای محاسبه سود یا زیان واقعی قیمت قرارداد اهمیت دارد.

🔵 فاندینگ ریت (Funding Rate) : نرخی که معامله گران بر اساس آن در بازار معاملاتی فیوچرز دارای پوزیشن باز هستند و به طور متناوب وجهی را دریافت یا پرداخت میکنند. اکثر صرافی هایی که ارائه دهنده خدمات قرارداد های آتی هستند از فاندینگ ریت برای تعدیل قیمت معاملات و همگرایی آن با بازار نقدی استفاده می کنند. این معیار بسته به احساسات حاکم بر بازار و تمایل معامله گران به باز کردن پوزیشن های خرید و فروش تغییر میکند. علاوه بر آن فاندینگ ریت در تمامی صرافی ها یکسان نمی باشد و بسته به ویژگی های پلتفرمی که برای معامله انتخاب کرده اید متفاوت است.

🔵 قیمت بازار (Market Price) : Market price برای جلوگیری از دستکاری در قیمت و ترکیب اطلاعات جهت سرمایه گذاری در صرافی های اسپات محاسبه میشود. همچنین قیمت لیکویید و سود یا ضرر شما بر اساس قیمت مارکت محاسبه میشود. 

آخرین قیمت (Last Price) : اخرین قیمتی که قرارداد در آن قیمت معامله می شود Last Price نام دارد. و از این قیمت به عنوان محاسبه سود و یا ضرر شما استفاده میشود. 

انواع مختلف سفارش در ترید فیوچرز

برای ثبت سفارش در قراردادهای اتی 6 گزینه برای ورود به معامله  وجود دارد. ر این بخش قصد داریم توضیح مختصری برای هر یک ارائه دهیم. 

🔹 Limit : از سفارشات لیمیت برای خرید در قیمت پایین تر و یا فروش در قیمت بالاتر استفاده میشود. به طور کلی سفارشات لیمیت به سفارشاتی گفته میشود که قیمت توقف دارد و این قیمت توقف نیز توسط شما تعیین میشود. زمانی که سفارش گذاری لیمیت را انجام میدهید معامله شما تنها زمانی انجام میشود که قیمت بازار به قیمت لیمیت یا بهت از آن برسد. 

🔹 Market : در این نوع سفارش شما دارایی خود را با بهترین قیمت موجود در بازار خریداری می کنید و یا میفروشید. برای انجام این نوع معاملات شما به عنوان Taker باید هزینه کارمزد را پرداخت کنید. 

🔹 Stop-Limit : در این نوع سفارش، معامله شما با رسیدن به آن قیمت اغاز میشود. با توجه به اینکه قیمت استاپ و لیمیت ممکن است یکسان باشد در واقع بهتر است برای سفارشات فروش قیمت استاپ را کمی بالاتر از قیمت لیمیت قرار دهیم و برای سفارشات خرید قیمت استاپ را کمی پایین تر از قیمت لیمیت قرار دهیم. 

🔹 Take-Profit-Limit : سفارش TP Limit یکی از ابزارهای کاربردی برای مدیریت ریسک و حفظ سود در سطوح قیمتی خاص است. استفاده از این نوع سفارش در کنار سفارش دیگری مانند استاپ لیمیت، کنترل بیشتری روی معامله برای شما فراهم میکند. 

🔹 Stop-Market : این سفارش مانند سفارش Stop Limit عمل میکند. تنها تفاوتی که در این نوع سفارش وجود دارد آن است که به جای قیمت Limit  از قیمت مارکت برای شروع معامله استفاده میشود.

🔹 Take-Profit-Market : این سفارش هم مانند سفارش Take Profit Limit و از قیمت Market  برای ثبت سفارش و معامله استفاده می شود. 

در یک قرارداد آتی زمانی که سفارش خود را از نوع Limit  انتخاب کنید، میتوانید یک سری دستورالعمل های اضافی برای سفارشتان  تعیین کنید. Post-only ،Time in Force و Reduce only ویژگی های بیشتری برای سفارش شما و بازکردن معامله اضافه میکند. 

🔹 Post-Only : در این دستورالعمل سفارش شما همیشه در اولویت Order Book  قرار میگیرد و اگر سفارشی متضاد با آن وجود داشته باشد اجرایی نخواهد شد. زمانی مناسب است شما از این ویژگی استفاده کنید که مایل به پرداخت کارمزد Maker  باشید.

🔹 Reduce-Only : با انتخاب این گزینه از حالت یک طرفه معاملات استفاده می کنید. همچنین با ایجاد سفارشات Limit و یا Market تعداد سفارشات جدید ثبت شده شما را کاهش میدهد و پوزیشن های باز شما با این ویژگی افزایش نمی یابد. 

🔹 Time in Force : در این ویژگی چند حالت را میتوانید بررسی کنید که به شما اجازه میدهد مدت زمان مورد نظرتان برای فعال کردن سفارش و یا منقضی شدن آن مشخص کنید. 

🔹 Good Till Cancel یا GTC : در این حالت سفارش شما تا زمانی که تکمیل شود و یا کنسل شود فعال باقی میماند. 

🔹 Immediate or Cancel یا IOC : سفارش شما بلافاصله انجام میشود و در این ویژگی تفاوتی ندارد که سفارش به صورت کامل یا بخشی از آن انجام شود. به طور کلی در این حالت بخش پر شده انجام میشود و بخش باقیمانده کنیل خواهد شد.

🔹 Fill Or Kill یا FOK : سفارش شما بلافاصله انجام میشود و یا به طور کلی لغو میشود. 

بسته شدن پوزیشن فیوچرز

به روند بسته شدن پوزیشن لانگ یا شورت یک معامله گر به دلیل از دست دادن تمام مارجین یا سرمایه اولیه لیکویید میگویند. در تمام صرافی هایی که خدمات قرارداد های آتی را ارائه میدهند اگر قیمت بازار به قیمت لیکویید شدن برسد پوزیشن معامله گر به صورت خودکار بسته میشود. در حقیقت سفارشات با اهرم بالا در بازار پر نوسان ارزهای دیجیتال معمولا منجر به ورشکستگی 

میشود. از طرفی یکی از ویژگی های تمامی تریدرهای حرفه ای تعیین حد ضرر است که امری مهم برای جلوگیری از فرایند لیکویید شدن می باشد.

درباره لیکویید شدن و نحوه جلوگیری از آن از طریق لینک مشخص شده در بلاگ آکادمی آستیریک بیشتر بخوانید.

دو نوع اهرم برای جلوگیری از این امر وجود دارد:

• اهرم کراس (cross):  در این حالت تمام حساب مارجین شما در معرض ریسک قرار میگیرد.در واقع قیمت لیکویید شدن هر پوزیشن به مارجین مختص همان پوزیشن محدود نشده و در صورت زیان بیشتر منجر به لیکویید شدن کل حساب شما میگردد.
• ایزوله (isolate): در این حالت شما به هر پوزیشن خود مقداری مارجین اختصاص خواهید داد و در صورت لیکویید شدن به همان اندازه ای که تعیین کرده اید زیان خواهید دید و هیچگاه در این حالت کل حساب شما  لیکویید نخواهد شد. 

صرافی های معاملات فیوچرز

برای ورود به قراردادهای اتی بهتر است از صرافی های معتبر که در سطح بین الملل فعالیت دارند استفاده کنید.

صرافی بایننس

در حال حاضر بزرگترین و مهمترین صرافی بازار آتی و معاملات  ارز دیجیتال بین المللی صرافی بایننس است. بازار فیوچز بایننس این فرصت را برای تریدر ها فراهم آورده است که با سفارشات خرید یا فروش و با پوزیشن های لانگ یا شورت سود زیادی کسب کنند. اهرم تا 125 برابر در حساب های بایننس از ویژگی های منحصر به فرد این صرافی میباشد. البته در حال حاضر با توجه به محدودیت های بایننس برای ایرانیان و سایر کشور های تحت تحریم، کسانی که در این صرافی مراحل احراز هویت در بایننس را تکمیل کرده اند بدون محدودیتی میتوانند فعالیت کنند اما اکانت هایی که احراز هویت آنها کامل نیست تنها تا اهرم 20 میتوانند فعالیت کنند. 

صرافی بیتمکس

در حال حاضر بیتمکس یی از پرطرفدار ترین صرافی های جهان است که روزانه تا سقف 2 میلیارد دلار تراکنش دارد. در این صرافی میتوانید برای هر معامله تا 100 برابر سرمایه اصلی وام بگیرید و با ان ترید کنید.با توجه به آخرین خبرهایی که از این پلتفرم منتشر شده است تمامی کاربران در این صرافی باید احراز هویت اجباری را تکمیل کنند. از طرفی قوانین سایت اجازه میدهد که کاربران ایرانی در این سایت ثبت نام کنند. 

جمع بندی

مفاهیمی که در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم به جهت آشنایی به قرارداد های آتی و اصطلاحات رایج مرتبط با آن در زمینه ارزهای دیجیتال است. همچنین دریافتیم که معاملات دو طرفه یا فیوچرز که هم در بازارهای مالی جهانی مانند فارکس و هم در بازار های پر نوسان ارز دیجیتال مانند بیت کوین و سایر رمز ارزها فعال هستند و تریدر ها یا معامله گران می توانند از روند نزولی بازار هم سود کسب کنند. از طرفی معامله گرانی که سرمایه اندک دارند با مهارت و دانشی که از طریق تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و تحلیل داده ها به دست می آورند، می توانند با استفاده از معاملات اهرم دار سرمایه خود را چند برابر کنند. اما در مقابل این مسئله باید بدانید که اگر بدون دانش و مهارت کافی وارد این بازار شوید ممکن است کل سرمایه شما در یک معامله از بین برود.

توجه داشته باشید که معاملات فیوچرز امکان دستیابی به سودهای زیاد را برای تریدرها و سرمایه گذاران فراهم میکنند ولی به طور همزمان این امکان وجود دارد که ضرر زیادی را تجربه کنید چرا که این معاملات ریسک‌های خاص خود را دارند. برای انجام معاملات آتی بهتر است تسلط کافی بر این قراردادهای و اطلاع دقیق از تغییرات قیمت ارزهای دیجیتال داشته باشید و هیچگاه درصد زیادی از سرمایه های خود را به این معاملات اختصاص ندهید.

تجربه های خود در زمینه ترید فیوچرز و یا هر گونه ابهام درباره قراردادهای آتی را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.